انسان تنها «به دست خدا منزوی شده است»؛ تنهایی هم جرم ما و هم بخشودگی ماست. مجازات ماست اما در عین حال بشارتی است بر اینکه هجران ما را پایانی است. این دیالکتیک بر همهی زندگی بشر حکمفرماست.

دیالکتیک تنهایی - اوکتاویو پاز